İçindekiler
Enderûn Mektebi Osmanlı Devleti’ndeki eğitim sistemini oluşturan temellerden biridir, yüksek rütbeli bir devlet adamları yetiştirmek için adeta bir fabrika niteliğindedir.
Enderûn Okulu imparatorlukta Saray Okulu olarak anılıyordu. Burada, akıllı ve zeki çocuklara çok çeşitli şeyler öğretilir, öğrencileri ahlakı ve ruhu gözetilirdi.
Enderun Osmanlı Okulu’nun Kökenleri
Farsça’da “saray içindeki okul” anlamına gelen Enderun Mektebinin kuruluş tarihi konusunda kaynaklar ihtilaf etmektedir. Bazı kaynaklar, okulun Sultan II. Murat ya da Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulduğuna işaret etmektedir.
İmparatorluğun her yerinden akıllı ve zeki çocuklar bu okula toplanırdı.
Enderun Mektebi, Kanuni Sultan Süleyman Türk çocuklarının okula kaydolmasına izin verene kadar Türk olmayan öğrencileri eğitmekle sınırlıydı.
Enderun Osmanlı Okulunda Eğitim
Okula giden çocukların eğitimi ağırlıklı olarak din, edebiyat, fen ve sanat dersleri ile ilgiliydi.
Okuldaki eğitim dili bazı kaynaklara göre Türkçeydi.
Din dersleri, edebiyat, şiir, dilbilgisi, dil ve ilmi derslerin yanı sıra Kuran ilimleri, tefsir, hadis ve şeriattan oluşuyordu.
Dillere gelince, Enderun okulu Arapça ve Farsça öğretiyordu ancak burada öğretilen diller bunlarla sınırlı değildi
Okulda resim, mozaik ve diğer sanatsal uğraşlara ve yaratıcı öğrenmeye önem verilirdi.
Öğrencileri devletin yönetme bilinci kazanması için askeri, teknik ve politik konular da okulda ele alınıyordu.
• Fiziksel, psikolojik ve teknik becerilerin yanında okulda her öğrencinin geçmesi gereken test sayısı 12’ydi.
• Bir öğrenci eşsiz bir mükemmellik göstermediği sürece okuldan asla mezun olamazdı.
Öğrencilerin okulda değerlendirildiği en önemli noktalar arasında ahlaki değerleri gözetmesi geliyordu.
Enderun okulunun Osmanlı Devleti eğitim sistemi içindeki önemi
Enderun Mektebi, yaşamın her alanında ortaya çıkan büyük bir itibarla, Osmanlı İmparatorluğu’nun en önemli insanlarının yetiştiği bir fabrikadır.
Okul mezunları sadece devlet adamlarıyla sınırlı değildi, çok sayıda şair, ressam, mimar, müzisyen ve tarihçi bu eğitim sisteminin tedrisatından çıkmıştır.
Enderun’dan, en güvenilir istatistiklere göre , 63 Bakan, 3 Şeyhülislam, 23 Deniz Kuvvetleri Komutanı , Defterdar “Maliye Bakanları” ve Yeniçeri Ağalariı mezun olmuştur.ldu.
Enderun Mektebindeki öğrencilerin hayatı nasıldı
Öğrencilerin günü sabah namazından iki saat önce başlar, yılın her mevsiminde akşam namazı ile sona ererdi.
Uyanma ve uyku zamanının mevsime göre değişmesi dinamik bir günlük program sağlamıştır.
Okul öğrenci günü, şafaktan iki saat önce banyoya gidip yıkanarak ve ardından devletin büyümesi ve gelişmesi için dua ederek buluşmakla başlardı.
Bundan sonra toplu olarak namazı kılınır ve Osmanlı halifesi İstanbul’da ise öğrenciler onunla birlikte Ayasofya Camii’nde namaz kılardı.
Üst düzey öğrenciler daha alt düzeydekilere rehberlik ederdi
Öğrenciler günlük işlerini ve derslerini yerine getirmeye devam eder ve gün akşam namazı ile sona ererdi.
Okul içindeki sistem
Tüm okul malzemeleri ve öğrencilerin kıyafetleri padişahın şahsi hazinesinden temin edilir, öğrenim ücretleri bizzat padişah tarafından karşılanırdı.
Öğrencinin tüm yönleriyle hijyene dikkat etmesi gerektiğinden, okul hijyen ve tımarlanmaya özel önem verirdi. Yere tüküren veya hapşırırken ağzını mendille kapatmayan öğrenci ağır cezalarla cezalandırılırdı.
Enderun okul sisteminde başarılı olmak, okulda geçirilen yaşa veya zamana değil, sadece zeka ve kabiliyete bağlıdır.
Enderun Mektebindeki tek kriter yetenek ve beceridir.
Okulda, titiz disipline rağmen, bir kişiden diğerine bireysel farklılıkları karşılamak için esnek bir sistem kurulmuştur.
Enderun Osmanlı Okulu’nda okutulan konular
Enderun’da öğretilen konular esas olarak edebiyat bilimleri, uygulamalı bilimler, sanat bilimleri ve fiziksel etkinliklerle ilgiliydi.
Sosyal bilimler:
Kur’an-ı Kerim, Temel din bilgisi, hadis, teoloji, inanç, Arapça, Farsça, Peygamberin hayatı, tarih, ve Dilbilgisi, hikmet, retorik, şiir, kelimelerin yapısı, atasözleri ve anlamlar.
Uygulamalı Bilimler: Astronomi, Tıp, Geometri, Cebir, Coğrafya, Mantık ve Hukuk.
Sanat bilimleri: müzik, kaligrafi, deri işiişleme, minyatür, heykel, örgü ve düğüm yapımı.
Fiziksel aktiviteler: binicilik, eskrim, koşu, okçuluk, avcılık, cirit atma, halter, atlama, atış.
Enderun Mektebinin Kaldırılması
Okul, Sultan II. Abdülhamit’e Hz yapılan darbenin ardından, Osmanlı anayasasının yeniden ilan edilmesinden sonra, MS 1908’de 500 yıldan fazla hizmet verdikten sonra tamamen kapatıldı.
